OBSERWACJA – Jest jedną z form oddziaływania na potencjalnego sprawcę przestępstwa. Niezależnie od kategorii samego przestępstwa, przekonanie sprawcy, że jest obserwowany lub może być zauważony przyczynia się w znacznym stopniu do prewencji zjawiska.
Wymienić możemy trzy rodzaje obserwacji w rozumieniu standardu CPTED, jest to obserwacja naturalna, formalna i techniczna.
W celu zobrazowania idealnej przestrzeni obserwacji powinniśmy znaleźć się na statku na środku morza, gdzie na linii horyzontu nie widzielibyśmy żadnego lądu. W ten sposób możemy stwierdzić, że dostrzegamy absolutnie wszystko i nie ma żadnej przeszkody, która by pozwoliła komukolwiek skryć się lub stworzyć miejsce ukrycia. Jak wiemy nie ma idealnego systemu bezpieczeństwa, niemniej nie możemy rezygnować z minimalizowania ryzyka zaistnienia zagrożeń. Poznajmy jak w praktyce wyglądają:
OBSERWACJA NATURALNA:
 |
| HALA STULECIA we Wrocławiu wraz z najbliższym otoczeniem. Od strony ulicy widzimy krzaki (po lewej stronie na zdjęciu), które budują barierę dla osób, które chciałyby przejść przez ulicę w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Zadbane planty umożliwiają daleką obserwację terenu wgłąb. |
 |
| Starannie utrzymana zieleń wraz z oczyszczonymi plantami pozwala dostrzec potencjalne zagrożenia z dużej odległości. |
 |
| Brak jakichkolwiek zbędnych instalacji pomiędzy zejściem z kładki a budynkiem Hali Stulecia zwiększa komfort bezpieczeństwa. |
 |
| Przykład jak doskonale widać osoby z odległości ponad 120 metrów. |
 |
| Parking na przeciwko Hali Stulecia wraz z parkingiem podziemnym. Doskonała widoczność bez zbędnych przeszkód. Bardzo mocno wyeksponowane symbole porządkowe. |
 |
| Wyjście z budynku wraz z całym otoczeniem jest przejrzyste i czytelne. |
 |
| Ostatni rzut oka. Widok ze szczytu kładki przejście z drugiej strony ulicy do Hali Stulecia po lewej i parkingu samochodowego po prawej. Z odległości co najmniej 100 metrów widoczność jest czytelna. |
OBSERWACJA FORMALNA:
W tym podziale dano możliwość zrozumienia na czym polega również praca osób, które zawodowo zajmują się ochroną. Między innymi do ich zadań należy obserwacja terenu, który ochraniają w celu wychwycenia wszelkich anomalii.
OBSERWACJA TECHNICZNA:
Doskonałym przykładem aby zrozumieć obserwację techniczną jest dozór przejazdów kolejowych za pomocą sieci CCTV.
Na dużych odległościach, gdy jest to praktycznie niemożliwe by można prowadzić obserwację naturalną i formalną (taką kiedyś stanowili dróżnicy) należy zastosować obserwację techniczną. Z jednego stanowiska (lub wielu w zależności od modelu organizacji systemu ochrony) można obserwować zjawiska zachodzące w miejscach odległych nawet na drugim krańcu świata.
Warto nadmienić, że w tym wypadku obserwacja techniczna winna być traktowana jako system rejestracji zdarzeń, kierowania i instruowania ewentualnej interwencji i przechowywana do celów dalszego postępowania wymiaru sprawiedliwości lub instytucji ubezpieczeniowych.
